Ercan Yazgan (kapıcı Cafer anısına)
Kent hayatının önemli mimari yapılarından olan apartmanlar Türkiye’de 1800’lü yıllarda yükselmeye başladı. Özellikle de gayrimüslim vatandaşların yaşadığı Taksim, Şişli, Pera, Kadıköy gibi semtlerde ilk inşa edilen apartmanları görmek hala mümkün. 1950’li yıllara gelindiğinde ise Türkiye’de artık apartman kültürü tam anlamıyla yerleşmiş ve büyük şehirlerin konut tiplerinde apartman mimarisine geçildi.
Mimari yapılar kent kültürünü ve komşuluk ilişkilerini belirleyen temel parametreler arasında yer alır. Mahalle kültüründen apartman kültürüne doğru geçiş yapılan Türkiye’de apartmanlar mahallenin daha küçük yapı birimi olarak karşımıza çıkar.
Şehir Kültürünün Vazgeçilmez Mimari Yapısı; Apartmanlar
Yaşanılan semtlere göre apartman kültüründe farklılıklar gözlenir. Örneğin Türkiye’nin en büyük şehri olan İstanbul’da Kadıköy’deki apartman nüfusu ile bir başka İstanbul semti olan Taksim’deki apartman nüfusu birbirinden farklı özellikler oluşturur.
Tabi son yıllarda Türkiye’de apartmanlardan ziyade büyük rezidanslar, siteler ve müstakil yapılardaki evler daha fazla rağbet görmektedir. Ancak hala apartman kültürü varlığını korumakta ve daha uzun yıllar da koruyacağa benzemekte.
Filmlere, dizilere konu olan, birçok edebi eserin içeriğini oluşturan apartmanlarda belki de en önemli figür yöneticidir. Apartmanın gelir giderleri, ihtiyaçları ve tüm işlerini düzenleyen yöneticiler bazen bu durumları abartabilmekte ve apartman sakinlerine tatlı sert şekilde yaklaşımlar sergileyebilmektedir.
Apartmanların Aksi ve Tatlı Şahsiyetleri: Yöneticiler
Apartman yöneticilerinin en hassas olduğu konuların başında ise aidatların toplanması gelir. Her ay ısınma, temizlik, bakım ve tamirat işleri için dairelerden toplanan aidatlarda eksiklik olduğu zaman apartman yöneticileri bambaşka bir hale bürünürler ve akla gelmeyecek yöntemlerle aidatları toplamaya çalışırlar
Türkiye’de apartman aidatlarının toplanması için tüm yöneticilerin başvurduğu yöntem ise apartman girişinde bulunan panoya aidatlarını ödemeyen daireleri ifşa etmektir.
Apartmanlarda yöneticilerin en çok uğraştığı sorunlar ise asansör tamiri ile yakıt kazanı bakımıdır. Her ay düzenli olarak tamir edilen asansörler çalıştığı günlerden daha fazla bozuk halde bulunmakta ve apartman sakinleri için zorunlu merdiven yolculukları başlamaktadır.
Yöneticilerin en çok uğraştığı apartman sakinleri ise genellikle öğrenci evleridir. Başka şehirlerden gelen öğrencilerin bir arada yaşadığı öğrenci evlerinde aslında tüm kontrol apartman yöneticisindedir. Gece eve kaçta geliniyor, çok gürültü yapılıyor mu, eve çok sayıda arkadaş çağrılıyor mu gibi kontroller tamamen yöneticinin kontrolündedir.
Ayrıca apartman önüne yabancı araçların park etmemesi, apartmana seyyar satıcı ve dilencilerin girmemesi gibi tüm detaylı takipler de yönetici tarafından kontrol edilmektedir. Türkiye’deki apartman yöneticilerinin çoğu ise genellikle emekli, başka işlerle uğraşmayan kişilerden seçilir. Apartman yöneticisi hele bir de asker emeklisi olursa, o zaman apartman kışla, tüm apartman sakinleri de er gibi görülebilir.
Bazen uygulamalarından bıkkınlık gelse de apartman yöneticisi de apartman sakinlerinin bir parçası olmakla birlikte apartmanlardaki komşuluk ilişkileri en üst seviyelerdedir. Herhangi bir sorun yaşandığında ilk kapısı çalınacak kişi komşularımızdır.
Türkiye’de Komşuluk İlişkileri Akrabalık İlişkilerinden Daha Kuvvetlidir
Türkiye’de komşuluk ilişkileri son derece gelişmiş olmakla birlikte komşular her türlü olumsuz durumda birbirlerinin sorunlarını çözmeye çalışırlar. Maddi manevi her açıdan birbirilerine destek olan ve her zorluğu kolaylaştırmak için çaba sarf eden apartman sakinleri adeta birer aile üyesi gibi olurlar.
Komşuluk ilişkileri Türk milleti için çok önemlidir ve bununla ilgili birçok atasözü bulunmaktadır. ‘’Ev alma komşu al, komşu komşunun külüne muhtaçtır, kötü komşu insanı ev sahibi yaptırır’’ gibi birçok vecize ile komşuluk ilişkilerinin önemi vurgulanmıştır.
Türkiye’de son dönemlerde apartmanlar yerine daha yüksek katlı yapılar inşa edilse de komşular arasında sıcak ve samimi bağlar kopmadan devam etmektedir.
Apartman Kültürünü En Güzel Anlatan Türk Dizisi: Bizimkiler
Türkiye’de apartman kültürü ile alakalı örnekler görmek isterseniz ‘’Bizimkiler’’ adlı dizi tam bu konuyu anlatan bir içerik oluşturuyor. Türkiye’nin en uzun soluklu dizilerinden biri olan Bizimkiler dizisinde apartman yönetici Sabri Bey, kapıcı Cafer, sarhoş Cemil, şair Cenap, Ayla Hanım ve daha birçok farklı tipleme Türkiye’nin apartman kültürüne ve komşuluk ilişkilerine dair en iyi örnekleri bulacağınız içerik olacaktır.
