Son dönemde Türkiye’de ve dünyada gündemi son derece meşgul eden konulardan biri de düzensiz göç ve göçmen konusudur. Daha önce Suriye ve Irak gibi ülkelerde meydana gelen iç savaşlar sonucunda ortaya çıkan ve pek çok ülkeyi etkileyen göçmen konusu, günümüzde Afganistan’da yaşanan gelişmeler ile beraber tekrar en önemli gündem maddelerinden biri haline gelmiştir. Düzensiz göç kavramı; bir ülkeye yasalara aykırı olarak giriş yapmak, bir ülkede yasa dışı şekilde ikamet etmek veya yasal yollarla girip vize veya ikamet izni süreleri içerisinde çıkış yapmamak anlamına gelmektedir. Düzensiz göç konusu özellikle hedef, transit ve kaynak ülkeler bakımından ayrı ayrı değerlendirilmesi gereken bir konudur. Bu yazımızda düzensiz göç ve göçmen ifadelerinden kısaca bahsedeceğiz.
Düzensiz Göç İfadesi Kimleri Kapsar?
Düzensiz göç; hedef ülkeler için ülkelerine yasal olmayan yollardan giriş yapan veya yasal yollarla gelip vize veya ikamet izni süreleri içinde çıkış yapmayan kişileri kapsarken; kaynak ülke için ülkesini terk ederken gerekli prosedürlere uymayarak ülke sınırlarından çıkış yapan kişileri kapsamaktadır. Transit ülkeler içinse; kaynak ülkelerden hedef ülkeye ulaşmak için yasal ya da yasal olmayan yollarla ülkeye girip bu ülkeyi bir geçiş ülkesi olarak kullanıp ülke sınırını terk eden kişilerdir. Düzensiz göç hareketlerine katılan kişilere de düzensiz göçmen adı verilmekte ve bu kişiler yakalandıklarında sınır dışı edilmek de dahil olmak üzere farklı idari yaptırımlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Düzensiz göçü engelleyebilmek için uluslararası işbirlikleri, gönüllü geri dönüş uygulamaları ve geri kabul anlaşmaları aktif şekilde Türkiye tarafından uygulanmaktadır.
Düzensiz Göçte Uluslararası İşbirliği
Düzensiz göçle mücadele konusunda global işbirliği sürecinde etkili yöntemlerinin başında “Geri Kabul Anlaşmaları” gelmektedir. Bu uluslararası anlaşmalar ülkelerin düzensiz göçe karşı tedbir almalarını zorunlu hale getirmekle birlikte, düzensiz göçmenlerin insan haklarının korunmasına ve uluslararası teamüllere uygun olarak ülkelerine veya en son transit geçtikleri ülkeye gönderilmelerini sağlamaktadır. Başka bir ifadeyle geri kabul anlaşmaları, bir ülkede yasa dışı olarak bulunan yabancıların anlaşma yapılmış kaynak ülkeye veya en son geçiş yaptıkları ülkeye yapılan anlaşmada belirlenen şartlar ve kurallar çerçevesinde güvenli bir şekilde geri gönderilmesini sağlayan anlaşmalardır. Bunun yanı sıra, Türkiye, 53 katılımcı ve 4 gözlemci ülke ile birlikte 13 Uluslararası Kuruluşun katıldığı ve düzensiz göçü engellemek adına kalıcı çözümler bulmayı ve bu kapsamda sürdürülebilir politikalar geliştirmeyi amaçlayan Budapeşte Süreci’nin 2006 yılı Ocak ayının başında başkanlığını üstlenmiştir. Türkiye düzensiz göçle mücadele konusuna verdiği önemin bir göstergesi olarak bu süreçte öncülüğünü yaptığı İpek Yolu Bölgesi Çalışma Grubunun kurulmasını sağlamış ve göç yolu üzerindeki kaynak, transit ve hedef ülkeleri bir araya getirmeyi olanaklı hale getirmiştir.
Düzensiz göç ve göçmenlik konusu hakkında sorularınız bulunuyorsa, yorumlar kısmından bize iletebilirsiniz.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı istatistiklere aşağıdan göz atabilirsiniz;
*Verilerin son güncellenme tarihi tabloların altında yer almaktadır
Kaynak: https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler
