Başarılarıyla ve buluşlarıyla küresel ölçekte ün salmış pek çok Türk hekim bulunuyor. Hem geçmişte hem de günümüzde tıp dünyasına kazandırdıkları yeniliklerle adlarından söz ettiren Türk hekimleri Türkiye’nin gururu olurken insanlık adına da çok faydalı hizmetler vermişlerdir ve vermeye de devam etmektedirler. Bu yazımızda insan sağlığı konusunda yaptıkları çalışmalarla bilinen bazı önemli Türk hekimlerini kısaca tanıyacağız.
Aziz Sancar
Hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl onardığına ve genetik bilgisini nasıl koruduğuna dair yaptığı çalışmalar nedeniyle 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü’ne layık görülen Türk hekim Aziz Sancar, North Carolina Üniversitesi biyokimya ve biyofizik bölümlerinde profesör olarak görev yapmaktadır.
1946 yılında Türkiye’nin Mardin kentinde doğan Aziz Sancar, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdikten sonra çalışmalarını ABD’de sürdürmeye başlayan Sancar, ABD Ulusal Bilimler Akademisi’nin ilk Türk üyesidir. Metabolizma, genetik, obezite ve diyabet üzerine de yoğun çalışmalar yürüten Aziz Sancar, 2015 yılında kazandığı Nobel Ödülü’nü şu sözlerle Mustafa Kemal Atatürk’ün kabrinin yer aldığı Anıtkabir’e bağışlamıştır.
“Beni ödüle götüren, Atatürk’ün ve Türkiye Cumhuriyeti’nin yaptığı eğitim devrimidir. Dolayısıyla bu ödülün sahibi, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil eden Anıtkabir Müzesi’dir.”
Gazi Yaşargil
“Yüzyılın Beyin Cerrahı”
Amerikan Cerrahlar Birliği (AmericanSurgicalAssociation) tarafından bu şekilde tanımlanan Prof. Dr. Ziya Yaşargil modern tıp dünyasında beyin ve sinir cerrahisinin kurucusu olarak biliniyor.
6 Temmuz 1925’te Diyarbakır’da dünyaya gelen Ziya Yaşargil, tıp eğitimini Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tamamladı. Daha sonra İsviçre’ye yerleşen Yaşargil, Basel Üniversitesi’nde nöroloji alanında önemli çalışmalar yaptı. Zürih Üniversitesi Hastanesi’nde başhekim görevini de yürüten Ziya Yaşargil, sonraki dönemde çalışmalarını ABD’de Vermont ve Arkansas Üniversitesi’nde sürdürdü.
Binlerce beyin ve sinir cerrahının yetişmesinde büyük katkısı olan Prof. Dr. Ziya Yaşargil günümüzde Yeditepe Üniversitesi Beyin ve Sinir Cerrahisi bölümünde ders vermeye ve hasta bakmaya devam ediyor.
Mehmet Öz
The Dr. Oz Show adlı televizyon programıyla ABD’nin en bilinen doktorlarından biri olan Mehmet Öz, çok önemli bir kalp ve damar cerrahı.
11 Haziran 1960’da babasının görev yaptığı Cleveland’da doğan Mehmet Öz, Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu. Minimal invasif kalp cerrahisi, kalp kapakçığı ve aort cerrahisi, koroner by-pass gibi uzmanlık alanları bulunan Dr. Mehmet Öz, tamamlayıcı tıp alanında da çalışmaları bulunan bir hekim.
Columbia Üniversitesi’ndeki ekibiyle birlikte “mitraklip” adında bir cihaz icat eden Mehmet Öz, bu cihaz sayesinde zaruri olmadıkça açık kalp ameliyatından kaçınma imkânı sunuyor. Bu tıp dünyası için çok önemli bir gelişme, zira açık kalp ameliyatının oldukça riskli bir operasyon olduğu herkesin malumu. Tüm bu başarılarına ek olarak Mehmet Öz’ün çok iyi bir sağlık iletişimcisi olduğunu, insanlara yoğun tıp literatüründen arındırılmış bir dille bilimsel ve faydalı sağlık tavsiyeleri verdiğini de belirtelim.
Gökhan Hotamışlıgil
1986 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olan Gökhan Hotamışlıgil, 2005 yılından beri Harvard Üniversitesi’nde görev yapmaktadır.
Diyabet ve karaciğer yağlanması gibi hastalıkları yok etme potansiyeli bulunan “lipokin” adlı hormonu keşfeden Hotamışlıgil, kalp ve damar hastalıkları, obezite gibi sık görülen metabolik hastalıkların nedenlerini araştırdığı çok sayıda önemli makalesiyle uluslararası tıp dünyasında da çok saygın bir isim konumunda.
Hücre içi yapıların değişimi ve bu değişimin hastalıklarda oynadığı roller üzerine yaptığı araştırmaları çok sayıda ilaç geliştirme programına temel hazırlamıştır. Amerikan Diyabet Derneği ve Uluslararası Obezite Derneği gibi pek çok tıp kuruluşundan sayısız ödül alan Hotamışlıgil’in 200’den fazla bilimsel makalesi bulunmakta.
Ömer Özkan
Prof. Dr. Ömer Özkan plastik, rekonstrüktif ve estetik cerrahi alanındaki başarılı estetik operasyonları nedeniyle adından hem Türkiye’de hem de dünyada çokça söz ettiren bir hekim. Türkiye’de ilk yüz naklini gerçekleştiren doktor olarak bilinen Özkan, ilk çift kol nakli ve dünyada kadavradan ilk rahim nakli yapan kişi olarak da biliniyor. Prof. Dr. Ömer Özkan’ın rahim naklini gerçekleştirdiği kadının ameliyattan 9 yıl sonra hamile kalıp çocuk sahibi olması ise Özkan’ın başarısını kanıtlar nitelikte.
Yüz ve vücut estetiği, meme rekonstrüksiyonu, doku kayıplarının onarımı, felç sonrası yüz kaslarının onarımı gibi alanlarda çalışmalarına devam eden Antalya’da yaşıyor.
Münci Kalayoğlu
Organ nakli ve çocuk cerrahisi branşlarındaki başarısıyla uluslararası bir üne sahip olan Memorial Şişli Organ Nakli Merkezi Başkanı MünciKalayoğlu, özellikle çocuk böbrek nakli ve karaciğer ameliyatlarında dünyanın en önemli hekimlerinden biri olarak görülüyor.
Uzun yıllar ABD’de görev yapan, Wisconsin Üniversitesi’nde ilk çocuk karaciğer nakli operasyonuna imza atan Kalayoğlu, aynı yıllarda dünyanın ilk ve tek siyam ikizlerinin ayrılması ameliyatını da başarıyla gerçekleştirmiştir. Organ nakli ameliyatları öncesinde organların daha uzun süre muhafaza edilmesine olanak sağlayan Belzer UW sıvısının geliştirilmesinde de Kalayoğlu’nun katkıları oldukça büyüktür.
