Yabancı Mühendis Çalıştırmak İsteyen Şirketlerin Bilmesi Gerekenler

Teknoloji ve mühendislik alanında global yeteneklere ulaşmak, şirketler için rekabet avantajı sağlıyor. Ancak yabancı bir mühendisi ekibinize katmak, belirli yasal süreçleri ve gereklilikleri beraberinde getiriyor. Peki, şirketiniz için yabancı mühendis istihdam ederken nelere dikkat etmelisiniz? İşte bilmeniz gerekenler:

İlk Adım: Çalışma İzni Olmazsa Olmaz!

Türkiye’de yabancı uyruklu bir mühendisi yasal olarak çalıştırmanın temel şartı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından düzenlenmiş bir çalışma iznine sahip olmaktır. Bu izin olmadan yabancı mühendis çalıştırmak yasa dışıdır ve şirketiniz için ciddi hukuki ve mali yaptırımlarla sonuçlanabilir.

Şirketinizin Genel Yeterlilik Şartları

Yabancı mühendis istihdam etmeyi düşünen şirketlerin sağlaması gereken bazı genel kriterler bulunuyor:

• Türk Personel İstihdamı: İstihdam edilecek her yabancı mühendis için şirketinizde en az 5 Türk vatandaşı sigortalı personel çalışıyor olmalıdır. Eğer birden fazla yabancı mühendis alacaksanız, bu oran her bir yabancı için ayrı ayrı sağlanmalıdır.
• Finansal Yeterlilik: Şirketinizin ödenmiş sermayesi en az 500 bin TL olmalı veya brüt satışları 8 milyon TL ya da 150 bin dolar ihracatı bulunmalıdır. Bu kriter, şirketin yabancı istihdam edebilecek finansal güce sahip olduğunu gösterir.
• Vergi ve SGK Borcu Olmaması: Şirketinizin devlete karşı herhangi bir vergi veya Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) borcunun bulunmaması büyük önem taşır. Çalışma izni başvurusu ve uzatma süreçlerinde bu durum titizlikle incelenir.
• Mesleki Eşleştirme: Mühendislik alanında yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişiliklerin, aynı meslekte Türk çalışanları istihdam ettiğini gösterir ücret bordrosu ibraz etmesi gerekebilir. Bu, Türk mühendislerin istihdamını koruma amaçlı bir kriterdir.

Yabancı Mühendis İçin Özel Koşullar ve Gerekli Belgeler

Mühendislik mesleği, belirli bir eğitim ve uzmanlık gerektirdiğinden, yabancı mühendis adayınızdan istenecek belgeler de bu doğrultuda şekillenir:

• Diploma Denklik Belgesi: Yurt dışında yükseköğrenim görmüş mühendislerin ilgili mevzuata uygun olarak alacağı “Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi” zorunludur. Bu belge Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından verilir.
• İş Sözleşmesi: Şirketiniz ile yabancı mühendis arasında tüm şartları belirten, usulüne uygun olarak hazırlanmış ve imzalanmış bir iş sözleşmesi olmalıdır.
• Pasaport Sureti: Geçerli bir pasaportun noter onaylı sureti sunulmalıdır. Pasaport Latin harfleriyle yazılı değilse, yeminli tercüman onaylı çevirisi de eklenmelidir.
• Biyometrik Fotoğraf: Standartlara uygun 1 adet biyometrik fotoğraf.
• Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi: Şirketinizin en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren güncel Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi örneği.
• Faaliyet Belgesi: Şirketinizin güncel faaliyet belgesi.
• Bilanço ve Kar/Zarar Tablosu: Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kâr/zarar tablosu gereklidir.

Asgari Ücret Belirleme ve Ödeme Şartları

Yabancı mühendise ödenecek ücret, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın belirlediği asgari ücret katlarına tabidir:

• Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için beyan edilecek ücret, brüt asgari ücretin en az 4 katı olmalıdır.
• Önemli Not: Asgari ücret yılda iki kez (Ocak ve Temmuz aylarında) güncellenebilmektedir. Bu nedenle, çalışma izni başvurusunu yaptığınız tarihteki en güncel brüt asgari ücretin 4 katını baz aldığınızdan emin olun. Yanlış veya eksik beyan, başvurunun reddedilmesine yol açabilir.

Başvuru ve Uzatma Süreçleri

Yabancı mühendis çalışma izni başvurusu, mühendisin Türkiye’deki ikamet durumuna göre iki ana şekilde yapılır:

• Yurt İçi Başvuru: Eğer yabancı mühendis Türkiye’de geçerli ve en az 6 ay süreli bir ikamet iznine sahipse, başvuru Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın online sistemi üzerinden yapılır.
• Yurt Dışı Başvuru: Mühendis adayı yurt dışındaysa veya Türkiye’de ikamet izni yoksa, süreci vatandaşı olduğu veya yasal ikametinin bulunduğu ülkedeki Türk konsoloslukları aracılığıyla başlatır. Konsolosluktan alınan referans numarasıyla şirket olarak sizin 30 gün içinde Bakanlığa online başvuruyu tamamlamanız gerekir.
• Süre ve Uzatma: İlk çalışma izni genellikle en fazla bir yıl verilir. Ancak aynı şirkette ve aynı meslekte çalışmaya devam edildiği sürece uzatma imkanı bulunur: İlk uzatmada 2 yıl, sonraki uzatmalarda ise en fazla 3 yıl süreyle izin uzatılabilir. Uzatma başvurusu, mevcut iznin bitimine 60 gün kala yapılmalı ve şirketin e-imzası ile online olarak gerçekleştirilmelidir.

Çalışma İzni Başvurularında Sık Karşılaşılan Ret Nedenleri

Başvurular çeşitli nedenlerle olumsuz sonuçlanabiliyor. Bu ret nedenlerini bilmek, başvurunuzu daha sağlam yapmanızı sağlar:

• Türk Vatandaşı İstihdam Önceliği: Türk mühendislerin rahatlıkla yapabileceği pozisyonlar için yabancı istihdamı önceliklendirilmez. Özellikle belirli mühendislik alanlarında İŞKUR kayıtlarında çok sayıda Türk iş arayanın bulunması durumunda ret kararı çıkabilir.
• Nitelik Uyumsuzluğu: Yabancı mühendisin eğitiminin veya tecrübesinin başvuru yapılan pozisyona yeterli görülmemesi veya uyuşmaması (Madde 9-C, 9-D).
• Şirket Şartlarını Sağlamamak: Yukarıda belirtilen finansal yeterlilik veya personel sayısı gibi kriterlerin şirket tarafından karşılanamaması (Madde 9-E). Şirketin uzun süre faaliyette olmaması, ülke ekonomisine katkı sağlamaması, cironun düşük olması gibi durumlar da ret nedeni olabilir.
• Eksik/Hatalı Evrak: Başvuru dosyasında eksik, yanlış veya yanıltıcı bilgi/belge sunulması, ya da istenen ek belgelerin süresi içinde tamamlanmaması en sık karşılaşılan ret nedenlerindendir (Madde 9-B, 9-H).
• Kamu Düzeni ve Güvenliği: Yabancının Türkiye’ye girişi sakıncalı görülmüşse veya kamu düzeni/güvenliği açısından çalışmasında sakınca bulunuyorsa (Madde 9-F, 9-G).
• Yasaklı Meslekler: Mühendislik Türkiye’de yasaklı bir meslek olmamakla birlikte, bazı uzmanlık alanları veya mesleki yetkiler (örneğin bilirkişilik gibi) yalnızca Türk vatandaşlarına hasredilmiş olabilir.

Başvurunuz reddedilirse, ret gerekçesi e-posta ile size bildirilir ve 30 gün içinde itiraz etme hakkınız bulunur. İtirazınızı, reddedilme nedenini ortadan kaldıracak sağlam gerekçelerle online olarak yapmalısınız.

Harçlar ve Ödeme Detayları

Çalışma izni alımı, devlete ödenmesi gereken harç ve değerli kağıt bedellerini içerir:

• Çalışma İzni Harcı: İznin süresine göre değişen bir harçtır. (Örneğin, 1 yıla kadar süreli izin için belirlenen bir tutar varken, daha uzun süreli izinlerde bu miktar yıllık bazda artar.)
• Değerli Kağıt Bedeli: Çalışma izni belgesinin kendisi değerli bir evrak niteliğinde olduğu için ayrı bir bedel ödenir.
• Ödeme Kanalları: Bakanlık başvuruyu onayladıktan sonra, harç ve değerli kağıt bedeli sadece T.C. Ziraat Bankası, T. Vakıflar Bankası veya T. Halk Bankası aracılığıyla yatırılabilir.

Yabancı mühendis istihdam etmek, şirketinizin gelişimine önemli katkılar sağlayabilir. Bu süreçteki yasal gereklilikleri ve adımları doğru bir şekilde takip etmek, hem şirketinizin sorunsuz ilerlemesini sağlar hem de yabancı mühendisin Türkiye’deki çalışma hayatına hızlıca adapte olmasına yardımcı olur.

Farklı çözüm önerilerimiz olabilir, iletişim.