Yabancılar Türkiye’de Nasıl Muayene Olabilir?

Öncelikle, Türkiye’de yaşayan yabancıların da Türk vatandaşları gibi muayene olma ve diğer sağlık hizmetlerinden yararlanma haklarının mevcut olduğunu bilmek gerekmektedir. Türk Anayasası’nın 60. Maddesine göre her bireyin sosyal güvenlik ve sağlık yardımı almaya hakkı olduğu açıkça belirtilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, ırk, dil, din, cinsiyet, siyasi görüş, felsefi inanç veya ekonomik ve sosyal statü göz önünde bulundurmadan tüm vatandaşlar veya yabancılar için sağlık hizmetlerini sunmaktan sorumludur.Yazımızın devamında, Türkiye’de farklı nedenlerle bulunan yabancıların sağlık hizmetlerinden nasıl faydalanabileceği ve sağlık sigortası kapsamları hakkında bilgileri bulabilirsiniz.

Sosyal Güvenlik Kurumu

Türkiye’de sağlık hizmetlerinden yaralanma seçenekleri oldukça fazladır. Bunun yanında,  Türkiye’de yaşadıkları süre boyunca sağlık sigortası yaptırmak yabancılar için yasal bir zorunluluktur.Ayrıca, oturma (ikamet) ya da çalışma izinlerinin de alınması gerekmektedir. Yabancıların kendi ülkelerindeki sağlık sigortası kapsamı Türkiye’deki yasal gerekliliklere uyumluysa, Türkiye’de kaldıkları süre boyunca aynı sigorta kapsamına devam edebilmektedirler. Türkiye merkezli bir işyeri için çalışan yabancılar ise işveren tarafından sosyal güvenlik kurumu sistemine (SGK) kaydedilmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yabancılara tüm devlet hastaneleri ve kliniklerinde yatarak veya ayakta tedavi hizmetlerine erişim hakkı vermektedir. Hamilelik, mesleki yaralanmalar ve hastalıklar da dâhil olmak üzere çoğu sağlık hizmetini kapsarken geçici iş göremezlik ödeneği de sağlamaktadır. Ayrıca, çoğu özel hastane ve klinikte de indirim hakkı tanımaktadır.

Hâlihazırda Türkiye’de geçerli ikamet iznine sahip olupbir iş sözleşmesi bulunmayan yabancılar ise SGK’ye aylık prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler. Primler yaş, uyruk, sağlık kaydı ve sigorta kapsamına bağlı olarak değişebilmektedir.

Özel Sağlık Sigortası                             

SGK’ye alternatif olarak, özel sağlık sigortası hizmetleri sunan yerel veya uluslararası kuruluşlardan anlaşmalı özel hastanelerde muayene imkânı sağlayan kapsamlı sağlık sigortası poliçesi yaptırabilirsiniz. Özel hastaneler genellikle İngilizce konuşan doktorlara da sahip olduğundan dolayı, yabancılar tarafından kamu kurumlarına kıyasla daha fazla tercih edilmektedir.

Yabancı Turistlerin Acil Sağlık Hizmetlerinden Yararlanması

Kısa süreli olarak Türkiye’de bulunan yabancı turistler için acil sağlık hizmetleri, özel veya kamu sağlık kurumları arasında herhangi bir ayrım gözetmeksizin ücretsizdir. Bu sayede herhangi bir sigorta kapsamında olmayan yabancılar acil durumlarda sağlık hizmetlerine ücretsiz olarak erişebilmektedir.

Hizmet Sözleşmesi Kapsamında İstihdam Edilen Yabancıların Durumu

Sosyal sigortalar, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile düzenlenmektedir. Bu yasanın 4. maddesinde sigortalı sayılan bireylere ilişkin hükümler, hizmet sözleşmeleri kapsamında çalışan yabancılar için de geçerlidir. Bunun bir istisnası, karşılıklılık ilkesine göre uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesine giren ülkelerin vatandaşları içindir. Türkiye’de yerleşik olmayan kuruluşlar adına veya kendi ad ve hesapları altında kısa bir süreliğine çalışmakta olan ve halen kendi ülkesinin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olan yabancılar Türkiye’de sigortalı sayılmamaktadır.

Sonuç olarak, uluslararası sosyal güvenlik hariç hizmet sözleşmeleriyle çalışan yabancılar, işverenleri tarafından sosyal güvenlik ve sağlık primleri ödenecek sigorta sahipleri olarak kabul edilmektedir. Doğal olarak, bu tür yabancı uyruklular tüm sağlık hizmetlerini Türkiye’de yerleşik bir şirketin bordrosu altında kullanmaya hak kazanmaktadır.

Uluslararası Sosyal Güvenlik Anlaşması

Türkiye, birçok ülke ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamıştır. Bu ikili anlaşmalar, istihdam edilen yabancılar için geçerli mevzuatı ve yabancı çalışanlara eşit muamele uygulamalarını belirlemektedir. Sigortalı hizmetler süresi boyunca hakların korunması ve konsolidasyon ile ilgili hususlar bu anlaşmalar ile desteklenmektedir. Arnavutluk, Almanya, Avusturya, Hollanda, Azerbaycan, Belçika, Bosna-Hersek, Lüksemburg, Libya, Norveç, Çek Cumhuriyeti, Romanya, Danimarka, İsveç, Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Fransa, Makedonya, İsviçre ve Gürcistan ile ikili anlaşmalar imzalanmıştır.

Genel Sağlık Sigortası

Genel Sağlık Sigortası, bireyin sağlık durumunu koruyan ve kişinin sağlık riski yaşadığında ortaya çıkan masrafların finansmanını sağlayan sigortadır. Genel Sağlık Sigortası kapsamındaki kişiler, Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 60. Maddesinde listelenmiştir.Karşılıklılık ilkesi göz önünde bulundurularak sunulan bu maddeye göre, yabancı bir ülkenin mevzuatı kapsamında sigortası olmayan ancak Türkiye’de ikamet izni bulunan yabancıların Genel Sağlık Sigortası kapsamında olduğu belirtilmiştir.Bu nedenle, Türkiye’de bir yıldan fazla ikamet eden yabancılar Türkiye’de sigorta yardımı almak için Genel Sağlık sigortası primlerine tabi tutulmaktadır.