Yabancıların Sınır Dışı Edilme Sebepleri: Türkiye’de Yasal Kalışın Önemi (2025 Rehberi)

Türkiye’de yaşayan veya çalışmakta olan yabancı uyruklu bireylerin yasal statülerini korumaları büyük önem taşır. Aksi takdirde, belirli şartların ihlali durumunda sınır dışı edilme (deport) kararıyla karşılaşmaları mümkündür. Bu makale, 2025 yılına ait güncel mevzuat ışığında, yabancıların sınır dışı edilme sebeplerini, bu durumda sahip oldukları hakları ve sürecin nasıl işlediğini hem yabancıları hem de onları istihdam eden işverenleri bilgilendirmek amacıyla detaylandırmaktadır.

Sınır Dışı Etme (Deport) Nedir? Hangi Kurumlar Tarafından Uygulanır?

Sınır dışı etme (deport), Türkiye’de yasal kalış hakkını kaybeden veya kamu düzeni, güvenliği ya da sağlığı için tehdit oluşturan yabancıların, idari bir kararla ülke dışına çıkarılması işlemidir. Bu karar, Türkiye’nin egemenlik yetkisi kapsamında, İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi Başkanlığı tarafından verilir ve uygulanır. Gerektiğinde kolluk kuvvetleri (polis, jandarma) de bu kararın infazında görev alır.

6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’na Göre Sınır Dışı Sebepleri:

Türkiye’de yabancıların sınır dışı edilme sebepleri, temel olarak 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu‘nun 54. maddesinde açıkça belirtilmiştir. Başlıca sebepler şunlardır:

• Kamu Düzeni, Kamu Güvenliği veya Kamu Sağlığı Açısından Tehdit Oluşturmak: Terör örgütleriyle bağlantısı olmak, suç işlemek, organize suçlara karışmak, uyuşturucu ticareti yapmak, kamu sağlığını ciddi şekilde riske atmak gibi durumlar bu kapsamda değerlendirilir.
• Sahte Belgeyle Oturma/Çalışma İzni Almak: Vize, oturma izni, çalışma izni veya diğer resmi belgeleri düzenlerken sahte veya yanıltıcı bilgi/belge kullanmak.
• Yasadışı Giriş veya Çıkış Yapmak: Türkiye’ye yasal olmayan yollardan girmek veya yasal çıkış noktalarını kullanmadan ülkeden ayrılmaya çalışmak.
• Vize Süresini Aşmak veya İzinsiz Çalışmak: Vize süresi dolmasına rağmen ülkede kalmaya devam etmek (vize ihlali) veya geçerli bir çalışma izni olmaksızın Türkiye’de fiilen çalışmak. Bu durumlar, yabancının yasal statüsünü kaybetmesine neden olur.
• Kaçak Çalışma veya Yasa Dışı Faaliyetlere Karışmak: Çalışma izni olmaksızın bir işyerinde sigortasız veya kayıtsız çalışmak, insan kaçakçılığı, dolandırıcılık gibi yasa dışı faaliyetlere karışmak. İşverenler için de kaçak yabancı çalıştırmanın ağır idari ve cezai yaptırımları bulunmaktadır.
• Uluslararası Koruma veya İkamet Hakkının İptali: İkamet izninin süresi dolmuş veya uzatılmamış olması, uluslararası koruma statüsünün (geçici koruma, şartlı mülteci vb.) sona ermesi veya iptal edilmesi.
• Türkiye’de kalışı uygun görülmeyenler veya sınır dışı edilme kararı verilen diğer durumlar: Kanun, detaylı olarak belirtilen diğer durumları da sınır dışı sebebi olarak kabul etmektedir.

Deport Edilen Kişilerin Hakları

Sınır dışı etme kararı verilen yabancıların belirli yasal hakları bulunmaktadır:

• İtiraz ve Dava Hakkı: Sınır dışı etme kararı tebliğ edildiğinde, yabancıya veya yasal temsilcisine karara itiraz etme hakkı tanınır. Kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde kararı veren idari makama (Göç İdaresi Başkanlığı’na) veya ilgili İdare Mahkemesi’ne itiraz/dava açılabilir. Bu süreçte, idari dava açılması durumunda sınır dışı etme işlemi dava sonuçlanana kadar durabilir.
• Geri Gönderme Merkezinde Tutulma Süreci: Sınır dışı etme kararı alınan veya hakkında idari gözetim kararı bulunan yabancılar, sınır dışı edilme süreci tamamlanana kadar Geri Gönderme Merkezlerinde (GGM) tutulabilirler. GGM’de kalış süresi genellikle 6 ayı geçmez, ancak yabancının ülkesine gönderilememesi gibi durumlarda bu süre uzatılabilir. Yabancılar bu merkezlerde temel insani ihtiyaçları (barınma, beslenme, sağlık) karşılanır.

Deport Kararı Alınan Yabancının Tekrar Türkiye’ye Girebilme Durumu

Sınır dışı edilen bir yabancının Türkiye’ye tekrar girişi, birtakım kısıtlamalara tabidir:

• Giriş Yasağı Süresi: Sınır dışı edilen yabancılar hakkında genellikle belirli bir süre (3 ay ile 5 yıl arasında değişen) Türkiye’ye giriş yasağı konulur. Bu süre, sınır dışı edilme sebebine ve ihlalin niteliğine göre farklılık gösterir. Kamu güvenliği için tehdit oluşturan veya ağır suç işleyen kişilere daha uzun süreli veya süresiz giriş yasağı konulabilir.
• Giriş Yasağının Kaldırılması İçin Yapılacak İşlemler: Giriş yasağı süresi dolmadan Türkiye’ye giriş yapmak isteyen yabancılar, ilgili mevzuatın belirlediği şartları (örn. para cezalarını ödeme, yasağın kaldırılması için gerekçeli başvuru) yerine getirerek İçişleri Bakanlığı’na başvuruda bulunabilirler. Bu tür başvurular, yabancının yasağı kaldırma talebinin haklı gerekçelere dayanıp dayanmadığına göre değerlendirilir.

ATA Kurumsal Olarak Sınır Dışı Riski Bulunan Kişiler İçin Sunduğumuz Hukuki Danışmanlık ve İtiraz Desteği

Sınır dışı edilme kararı, yabancılar ve onları istihdam eden işverenler için ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu sürecin yasal ve hukuki boyutları, uzmanlık gerektiren detaylara sahiptir. ATA Kurumsal olarak, sınır dışı riski bulunan veya hakkında sınır dışı kararı alınmış yabancılara ve ilgili işverenlere profesyonel hukuki danışmanlık ve destek hizmetleri sunmaktayız:

• Durum Analizi ve Risk Değerlendirmesi: Yabancının yasal statüsü, sınır dışı edilme sebepleri ve potansiyel risklerin detaylı hukuki analizi.
• Sınır Dışı Kararına İtiraz Sürecinin Yönetimi: Karara karşı yasal süresi içinde itiraz dilekçelerinin hazırlanması, ilgili idari makamlara sunulması ve sürecin takibi.
• İdari Dava Süreci Desteği: İtirazın reddedilmesi durumunda, idari yargıda iptal davası açılması ve dava sürecinin hukuki olarak yönetilmesi konusunda danışmanlık ve vekillik hizmetleri (hukuki vekillik, iş ortağı avukatlar tarafından sağlanır).
• Geri Gönderme Merkezlerindeki Süreç Danışmanlığı: GGM’de tutulan yabancıların hakları, yasal temsil ve süreç takibi.
• Giriş Yasağı Kaldırma Başvuruları: Hakkında giriş yasağı bulunan yabancıların bu yasağın kaldırılmasına yönelik hukuki başvurularının hazırlanması ve takibi.
• Mevzuat Danışmanlığı: 6458 Sayılı Kanun ve ilgili diğer yasal düzenlemeler hakkında güncel ve doğru bilgi akışı sağlama.

ATA Kurumsal, sınır dışı süreçlerinin karmaşıklığı karşısında yabancıların ve işverenlerin yasal haklarını koruyarak, en doğru ve etkin hukuki adımları atmalarına yardımcı olur.

Türkiye’deki yasal kalış statünüz risk altında mı? Hakkınızda sınır dışı kararı mı alındı? Ya da bir yabancı çalışanınızın bu tür bir sorunla karşılaştığını mı düşünüyorsunuz?

Bu kritik süreçte hukuki destek ve danışmanlık almak için hemen ATA Kurumsal ile iletişime geçin.