Yabancıların Türkçe Öğrenirken Yaptıkları Hatalar & Yanlış Bilinenler
Yeni bir dil öğrenirken hata yapmak kaçınılmazdır. Her dilin, dikkat edilmesi gereken fonoloji, dil bilgisi ve kelime bilgisi gibi kendine özgü dil özellikleri vardır. Türkçe de kendine özgü dil özellikleri oldukça fazla olan bir dil olarak biliniyor. Diğer yandan, yeni dili kişinin ana diliyle karşılaştırma alışkanlığı, kişinin yeni dili kullanmasını etkileyebilir ve hatalara yol açabilir.Bu yazımızda, Türkçe öğrenen yabancıların konuşurken, yazarken ve dinlerken yaptıkları en yaygın hatalarından bahsediyoruz. Yaygın Türkçe dil bilgisi hatalarını, telaffuz ve yazım hatalarını ele aldığımız yazımızda Yabancıların Türkçe Öğrenirken Yaptıkları Hatalar & Yanlış Bilinenleri bulabilirsiniz.
Telaffuz Hataları
Türkçede kelimeler yazıldığı gibi okunur ve okunduğu gibi yazılır. Bununla birlikte, diğer dillerden gelen pek çok kelime vardır ve çoğu durumda bunların telaffuzu, Türkçe kelimelerin telaffuzundan farklıdır.
Türkçe öğrenenler için en yaygın telaffuz hatalarını şu şekilde kategorize edebiliriz:
- İngilizcede var olmayan harflerin yanlış telaffuz edilmesi
- Kelimelerin inceltme işaretiyle yanlış telaffuz edilmesi
- Tonlar ve tonlama
- Harflerin yanlış telaffuz edilmesi
İngilizcede var olmayan harflerin yanlış telaffuz edilmesi
Bildiğiniz gibi, Türk alfabesi altısı İngilizce olmayan 29 harften oluşmaktadır.
-ç, -ğ, -ı, -ö, -ş, -ü
İngilizce “chin” veya “chimney” kelimelerinde “ch” sesi olan ç harfi ve İngilizce “shock” veya “shout” sözcüklerindeki “sh” sesi olan ş harfi genellikle telaffuz edilir.
Türkçe öğrenenler genellikle şu eğilimlere sahiptir:
- Ğ’yi “g” şeklinde telaffuz etmek
- “İ” gibi telaffuz etmek
- Ö’yi “o” gibi telaffuzetmek
- Ü’yi “u” gibi telaffuz etmek
Kelimelerin inceltme işaretiyle yanlış telaffuz edilmesi
İnceltme işareti, bir kelimenin telaffuzunu etkileyen bir harfin üzerine yazılmış bir aksan işaretidir. Genellikle alıntılarda kullanılır.Üzerinde inceltme işareti bulunan bir harf, inceltme işareti bulunmayan aynı harften farklı bir şekilde telaffuz edilir. Mektubun daha uzun bir telaffuzu veya ondan önce gelen ünsüzün sertleşmesi anlamına gelir.Kelimeleri inceltme işaretiyle yanlış telaffuz etmek, Türkçe öğrenenler için en yaygın telaffuz hatalarından biridir.
Tonlar ve tonlama
Ses tonları, heyecan, korku, öfke ve umut gibi belirli duyguları ifade etmek için kullanılır. İfade etmek istediğimiz duyguya bağlı olarak, harfleri veya kelimeleri sert, yumuşak, kısa veya uzun bir şekilde veya alçak veya yüksek perdeyle telaffuz ederiz.
Tonlama, vurgulamak istediğimiz hecelere veya kelimelere vurgu yapar.
Türkçede, bir kelimeyi vurgulamak için, bir nesnenin yerini bir özne ile değiştirebilirsiniz (veya tam tersi).
Hatırlayacağınız gibi, fiillerin aldığı sonekler zaten kişi zamirini ifade eder, bu nedenle zamiri vurgulamak istemediğiniz sürece bunları cümlelerde kullanmak zorunda kalmazsınız.
Ayrıca, bir cümledeki belirli bir kelimeyi vurgulamak için uzatabilirsin.
Kelime Sırası Hataları
Türkçe öğrenirken, anadilindeki kelime sırasını kullanan yabancılar, genellikle Türkçe olarak fiili nesnenin arkasına koyarlar. Bununla birlikte, tipik Türkçe kelime sırası Özne-Nesne-Fiil şeklindedir. Yani özne nesneden önce gelir ve nesne fiilden önce gelir. Dahası, son ekler her zaman sonunda, kelimelere bitişik olmalıdır.
Türkçede bu tür bir hatayı önlemek için aşağıdakileri de aklınızda bulundurmanız gerekir:
- Bir fiilin eki zaten zamiri ima ettiğinden, Türkçede şahıs zamirleri genellikle ihmal edilir.
- Zamanla ilgili kelimelerin bazıları, başka kelimelerle birlikte gruplandırıldığında zaman zarfları haline gelir. Bu zarflar, o cümlede bir konu kullanılmadıkça bir cümlenin başında yer alır.
- Türkçe kelime sıralaması İngilizceden daha esnektir. Örneğin Türkçe bir cümlenin başına bir nesne veya fiil koyabilirsiniz. Anlamı değiştirmeyecek, ancak vurguladığınız kelime kesinlikle değişecektir. Bu esnekliği, Türkçe konusunda daha rahat olduğunuzda kullanabilirsiniz, ancak öğrenmenizin ilk aşamalarında kullanamazsınız.
Dilbilgisi Hataları
Yaygın Türkçe dilbilgisi hatalarını aşağıdaki gibi kategorize etmek doğru olacaktır.
Son ekler
Son ekler, diğer dillerin çoğunda bulunmadığından, Türkçe öğrenenler için en sorunlu konulardan biridir. Doğru kullanmak istiyorsanız, hangi son eki kullanacağınızı bilmek yeterli değildir. Soneklerde doğru ünlüleri seçmek için sesli harf uyum kurallarını da bilmeniz gerekir.
Zamanlar
Türkçe öğrenen yabancılar zamanları da çok kafa karıştırıcı buluyor. Bunun nedeni, fiillerin:
- Zamana göre son ekler
- Çoğul konuya dayalı ekler
- Şahıs zamirine göre son ekler almalarıdır.
Olumsuzluk veya sorgulama eklendiğinde, daha da karmaşık hale gelir. Olumsuz bir cümle oluşturmak, fiile başka bir sonek eklenmesini gerektirir. Soru sormak için, soru ekleri kişisel ekleri alır ve ayrı yazılır.
Birleşme
Türkçede fiil çekimini etkileyen faktörler şunlardır:
- Kişi / konu
- Sayı
- Nezaket düzeyi
Nezaket düzeyi dışında, yukarıdaki tüm bu faktörleri ele aldık. Türkçede, çoğul “siz” kelimesini hem İngilizcede kullanıldığı şekliyle hem de birine hitap etmenin resmi bir yolu olarak kullanıyoruz. Kibar “siz”, Türkçedeki çoğul “siz” ile aynı kuralları takip eder.
Çoğu yabancı kibar “sen” i kullanma eğilimindedir. Fiil çekimine ek olarak, pasif ses, nedensel fiiller (fiil kökünden sonra nedensel ek eklenerek oluşturulan fiiller), dönüşlü fiiller ve karşılıklı eylem fiilleri de olduğunu unutmayın.
Diğer Yaygın Hatalar
Diğer yaygın hataları daha fazla telaffuz hataları oluşturmaktadır. Bunlara örnek vermek gerekirse:
- Bir kelimenin ortasında veya sonunda bulunan “h” Türkçe olarak telaffuz edildiğinden (İngilizcenin aksine) “h” sesi telaffuz sorunlarına yol açabilir. Örneğin, bir isim olan Mehmet, “Me-met” değil, “Mehhh-met” olarak telaffuz edilir.
- Ayrıca, Türkçe “c” nin İngilizcede “j” veya “g” olarak telaffuz edildiğini unutmayın. Örneğin, bir ad olan Can, “John” olarak okunur.
- Ayrı yazılması gereken kelimeler. “Evet ya da hayır” soruları oluşturmak için kullanılan soru ekleri, tek başlarına kullanıldıklarında hiçbir şey ifade etmese de Türkçe olarak ayrı ayrı yazılır.
- “Ayrıca” anlamına gelen de ve da kelimelerinin de ayrı ayrı yazılması gerekir. De ve da “at” ve “in” edatları olarak da kullanılır, bu durumda sözcükle birlikte yazılmaları gerekir. -De ve -da sonekleri genellikle de ve da sözcükleriyle karıştırılır.
Türklerin bile yanlış telaffuz ettiği kelimeler
Doğru Telaffuz | Yanlış Telaffuz |
Aferin | Aferim |
Arabesk | Arabeks |
Bağırsak | Barsak |
Bıçak | Pıçak |
Ekşi | Eşki |
Herkes | Herkez |
İddia | İddaa |
Yabancılar Türkçe Öğrenirken Hata Yapmamak İçin Nelere Dikkat Etmelidir?
- Öncelikle ana dilinizin kurallarını unutun.
- Türkçe konuşurken telaffuz hataları yapmaktan korkmayın.
- Anadili Türkçe olan kişilerle konuşmak için her fırsatı kullanın.
- Türkçe öğrenirken sabırlı ve kararlı olun.