Türkiye’de yabancılara çalışma izni alınabilmesi için başvuru şartları, belge gereklilikleri ve değerlendirme kriterleri sektöre göre değişiklik göstermektedir. Her sektör, hem işverenler hem de yabancı çalışanlar açısından farklı avantajlar ve sınırlamalar sunar. 2025 yılı itibarıyla güncel mevzuata göre, turizmden sağlığa, inşaattan bilişim ve eğitime kadar tüm önemli sektörler için izin süreci detaylarını aşağıda bulabilirsiniz.
Genel Başvuru Şartları ve Süreci
Her sektör için geçerli olan bazı temel kurallar vardır. Yabancı işçi çalıştırmak isteyen her işverenin bu genel şartları karşılaması gerekir.
- Asgari İstihdam Kriteri: Yabancı personel istihdamı için şirketinizde en az 5 Türk vatandaşının sigortalı olarak çalışıyor olması zorunludur.
- Finansal Yeterlilik: Şirketin ödenmiş sermayesinin 500 bin TL olması veya brüt satışlarının 8 milyon TL ya da 150 bin dolar ihracatının bulunması genel bir yeterlilik kriteridir.
- Çalışma İzni Türleri: Yabancının ikamet durumuna göre “Yurt İçi” (Türkiye’de ikamet izni varsa) veya “Yurt Dışı” (yurt dışındaysa) başvuruları yapılır.
- Değerlendirme Süreci: Başvuru genellikle 30 gün içinde sonuçlanır. Ancak eksik belge veya ek inceleme durumlarında bu süre uzayabilir.
- Güncel Ücretler: Çalışma izni harçları ve değerli kâğıt bedelleri her yıl güncellenir. Başvuru onayı alındıktan sonra, 2025 yılına ait güncel ücretler ilgili bankalara yatırılmalıdır.
- Reddi Nedenleri: Eksik belge, yanlış beyan, Türk işgücüne öncelik verilmesi, şirket şartlarının karşılanmaması veya kamu güvenliği gibi nedenlerle başvuru reddedilebilir.
- Turizm Sektörü (Otel, Rehberlik, Animasyon vb.)
- Sezonluk İşler: Otel, restoran ve animasyon gibi sektörlerde genellikle yılın belirli dönemlerinde çalışma izni başvuruları yoğunlaşır. Başvuru zamanlaması kritiktir ve genellikle sezondan 1-2 ay önce yapılır. Kültür ve Turizm Bakanlığı belgeli tesislerde, belirli pozisyonlar için bazı kolaylıklar sağlanabilmektedir.
- Rehberlik: Yabancı rehberlerde ana dil yeterliliği, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmış profesyonel turist rehberi belgesi ve ilgili federasyon kaydı gibi şartlar aranır.
Başvuru Zamanı & Minimum İstihdam:
Turizmde sezonluk işler için başvurular sezon öncesi (genellikle Şubat–Nisan) yapılmalıdır. Çalışma izni için işyerinde en az 5 Türk vatandaşı istihdamı şarttır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Belgeli Tesislerde Kolaylık:
Bakanlık belgeli otel ve tesislerde başvuru ve değerlendirme süreçleri hızlanmakta, kimi zaman asgari istihdam şartına esneklik getirilebilmektedir.
Rehberlik & Dil Yeterlilik:
Turist rehberleri için Kültür ve Turizm Bakanlığı onaylı rehberlik belgesi ve yabancı dil yeterliliği gereklidir.
İstenen Belgeler:
- Pasaport, iş sözleşmesi, otel/tesis belgesi, sigorta başlangıcı
Red Sebepleri: - Yetersiz istihdam, eksik belge, dil belgesinin olmaması
Değerlendirme Süresi: - Ortalama 30 gün
ATA Kurumsal Desteği: - Başvuru, belge hazırlığı, süreç takibi
- Turizm sektöründe çalışma izni
2. Sağlık Sektörü (Doktor, Hemşire, Bakıcı)
- Doktor, Hemşire: Bu meslekler için Sağlık Bakanlığı’ndan ön izin alınması ve diplomaların denklik belgesi zorunludur. Başvuru, Sağlık Bakanlığı’nın onayından sonra Çalışma Bakanlığı’na iletilir.
- Evde Bakım: Yaşlı veya hasta bakımı amacıyla evde yabancı personel çalıştırmak mümkündür. Bu, ev hizmetleri kategorisine girer ve sağlık sektöründen farklı değerlendirilir. Bakıma muhtaç bireyin sağlık raporu ile kanıtlanması gerekir.
İstenen Belgeler:
- Diploma, denklik, sağlık raporu, iş sözleşmesi
Red Sebepleri: - Bakanlık onayı eksikliği, belge uyumsuzluğu
Değerlendirme Süresi: - 30–45 gün
ATA Kurumsal Desteği: - Denklik, bakanlık başvuruları, süreç takibi
- Sağlık sektöründe çalışma izni
3. İnşaat Sektörü (Usta, Operatör, Şantiye Çalışanı)
- Proje Bazlı İşler: Büyük inşaat projelerinde, yabancı işçi çalıştırmak için projenin süresi ve kapsamı önemli bir kriterdir. İş sözleşmesi ve SGK işe giriş bildirgesi, başvurunun temel evraklarındandır.
- Taşeron Firmalar: Taşeron firmalar da aynı yükümlülüklere tabidir ancak ana firma ile yapılan sözleşme ve proje bilgileri de başvuru dosyasına eklenmelidir. Taşeron firmalar için ayrıca işveren vekili atanması gerekir.
İstenen Belgeler:
- İş sözleşmesi, SGK bildirgesi, proje dokümanı
Red Sebepleri: - Proje kaydının eksik olması, istihdam şartının sağlanmaması
Değerlendirme Süresi: - 25–40 gün
ATA Kurumsal Desteği: - Evrak takibi, taşeron işlemleri
- İnşaat sektöründe çalışma izni
4. Eğitim Sektörü (Dil Okulu, Özel Okul, Üniversite)
- Öğretmen İstihdamı: Özel okul veya dil okullarında yabancı öğretmen çalıştırmak için Milli Eğitim Bakanlığı’ndan (MEB) veya yükseköğrenim için YÖK’ten ön izin ve diploma denklik belgesi alınması şarttır.
- Dil Yeterliliği: Özellikle dil okullarında, öğretilecek dilin yabancının ana dili olması beklenir.
Kurumsal Onay:
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) veya Yükseköğretim Kurulu (YÖK) onayı şarttır.
Ana Dil & Diploma Denklik:
Dil öğretmenlerinde ana dil şartı aranır. Öğretim kadrosu için diploma denklik belgesi zorunludur.
İstenen Belgeler:
- Diploma, denklik, MEB/YÖK onayı, iş sözleşmesi
Red Sebepleri: - Denklik eksikliği, ana dil uygun değilse
Değerlendirme Süresi: - 30 gün
ATA Kurumsal Desteği: - Denklik süreci, başvuru takibi
- Eğitim sektöründe çalışma izni
5. Ev Hizmetleri Sektörü (Çocuk/Yaşlı Bakıcısı, Yardımcı)
- Bakım Şartı: Ev hizmetlerinde çalışma izni sadece yaşlı (65 yaş üstü) veya hasta bakımı ile 15 yaş altı çocuk bakımı için verilir. Sadece ev temizliği, aşçılık gibi işler için izin verilmez.
- Tek İşveren: Ev hizmetlerinde çalışan yabancının tam zamanlı ve tek bir işveren için çalışıyor olması beklenir. Bu kategoride, şirketler için aranan “en az 5 Türk vatandaşı istihdamı” şartı aranmaz.
Şartlar:
Evde 65 yaş üstü veya 15 yaş altı çocuk olması gerekir. Sadece bir işverene bağlı tam zamanlı izin verilir. Temizlik için izin verilmez.
İstenen Belgeler:
- Sağlık raporu, ikamet belgesi, başvuru formu
Red Sebepleri: - Evde uygun kişi yoksa, temizlik için başvuru
Değerlendirme Süresi: - 20–30 gün
ATA Kurumsal Desteği: - Başvuru hazırlığı, süreç yönetimi
- Ev hizmetlerinde çalışma izni
6. Lokanta & Gıda Hizmetleri (Aşçı, Şef, Garson, Kebapçı)
- Aşçılık: Yabancı usta aşçı veya şefler, özellikle kendi milli mutfakları konusunda uzman oldukları ispatlanırsa, istisnai olarak daha kolay çalışma izni alabilirler.
Garsonluk: Garson, servis personeli gibi pozisyonlarda, Türk iş gücünün yoğunluğu nedeniyle yabancı personel başvuru süreci daha zorlu olabilir ve rekabet gerekçesiyle reddedilme riski bulunur.
Aşçı & Usta Şefler:
Milli mutfak alanında uzman olan şefler için kolaylık sağlanabilir. Garson ve servis personelinde rekabet gerekçesiyle ret olabilir.
İstenen Belgeler:
- İş sözleşmesi, ustalık belgesi
Red Sebepleri: - Türk vatandaşı ile aynı pozisyon için başvuru
Değerlendirme Süresi: - 30–40 gün
ATA Kurumsal Desteği: - Belge hazırlama, sektör raporu
- Lokanta ve gıda sektöründe çalışma izni
7. Sanayi ve Üretim (Tekstil, Fabrika, Operatör)
- Asgari İstihdam ve Belgeler: Genel istihdam kuralları burada da geçerlidir. Şirketin en az 5 Türk vatandaşı çalıştırması zorunludur.
- Mesleki Yeterlilik: Üretim veya operatörlük gibi pozisyonlar için mesleki yeterlilik belgeleri, yabancının ilgili alandaki uzmanlığını kanıtlamak adına önemlidir.
Asgari İstihdam:
Her yabancı için en az 5 Türk vatandaşı sigortalı olması gerekir. Mesleki yeterlilik belgesi zorunludur.
İstenen Belgeler:
- İş sözleşmesi, sigorta dökümü, yeterlilik belgesi
Red Sebepleri: - Yetersiz istihdam, belge eksikliği
Değerlendirme Süresi: - 30 gün
ATA Kurumsal Desteği: - İstihdam planı, belge takibi
- Sanayi sektöründe çalışma izni
8. Yatırımcı veya Şirket Ortağı Yabancılar
- Kolaylaştırıcı Unsurlar: Şirketin %20 veya daha fazla ortaklık payına sahip yabancılar için bazı istihdam kriterlerinden (örneğin 5 Türk vatandaşı çalıştırma) kısmi muafiyetler uygulanabilir.
- Teşvikler: Şirketin yıllık cirosu veya ihracat hacmi gibi ekonomik katkıları, sektörlere göre izin süreçlerinde değerlendirilerek olumlu sonuçlanma ihtimalini artırır.
Ortaklık Payı ve Kolaylıklar:
Şirket payı %20 ve üzeri olan ortaklar bazı istihdam kriterlerinden muaf tutulabilir.
Ciro ve Teşvik:
Yıllık ciro veya ihracat hedefi olanlara ilave avantajlar sunulur.
İstenen Belgeler:
- Ticaret sicil gazetesi, şirket sözleşmesi, ortaklık beyanı
Red Sebepleri: - Yetersiz sermaye, ortaklık şartının sağlanmaması
Değerlendirme Süresi: - 20–30 gün
ATA Kurumsal Desteği: - Şirket kuruluşu, yatırım danışmanlığı
- Yabancı ortaklı şirketlerde çalışma izni
9. Sporcular ve Sanatçılar
- Federasyon Onayı: Spor kulüpleri bünyesinde çalışacak yabancı sporcuların sözleşmeleri, ilgili federasyon (TFF, TBF vb.) tarafından onaylanmış olmalıdır.
- Menajerler: Yabancı sporcu veya sanatçı menajerleri için de özel çalışma izni prosedürleri ve mesleki yeterlilik şartları bulunur.
Federasyon ve Kulüp Onayı:
Sporcular için federasyon onaylı sözleşme gereklidir. Sanatçılar için ise menajerler dahil özel izin süreci yürütülür.
İstenen Belgeler:
- Sözleşme, federasyon/menajer onayı
Red Sebepleri: - Federasyon uygun görmezse
Değerlendirme Süresi: - 20–30 gün
ATA Kurumsal Desteği: - Sözleşme hazırlama, federasyon başvurusu
- Sporcular ve sanatçılar için çalışma izni
10. Bilişim ve Yazılım Sektörü
- Nitelikli Personel: Bu sektörde, yabancılar genellikle “nitelikli personel” olarak değerlendirilir. Yabancının uzmanlık alanı ve tecrübesi, başvurunun olumlu sonuçlanmasında önemli bir faktördür.
Uzaktan Çalışma: Türkiye’deki bir şirket için yurt dışından uzaktan çalışan (remote) yabancıların da yasal statüleri için Türkiye’de çalışma izni almaları gerekebilir
Nitelikli Personel & Uzaktan Çalışma:
Nitelikli bilişim personeli için öncelikli değerlendirme yapılır. Remote çalışanlar için Türkiye’de işveren zorunluluğu vardır.
Freelance ve Esnek Modeller:
Freelancer’lar için hizmet sözleşmesiyle işverenle bağlantı kurulmalı, bağımsız çalışma modeline izin verilmez.
İstenen Belgeler:
- İş sözleşmesi, referans, diploma
Red Sebepleri: - İşveren bağlantısı yoksa, eksik belge
Değerlendirme Süresi: - 20–30 gün
ATA Kurumsal Desteği: - Başvuru hazırlığı, işveren eşleştirmesi
- Bilişim ve yazılım sektöründe çalışma izni
Sıkça Sorulan Sorular ve Ek Bilgiler
- Her sektör için belge listeleri, değerlendirme süreleri ve güncel ücretler için atakurumsal.com.tr adresimizi ziyaret edebilirsiniz.
ATA Kurumsal’dan Profesyonel Destek
Yukarıda detaylandırılan her bir sektör için yabancı personel başvuru süreci, karmaşık bürokratik adımlar ve özel mevzuat bilgisi gerektirir. ATA Kurumsal olarak bu süreçleri sizin adınıza yöneterek başvurunuzun hızlı ve sorunsuz tamamlanmasını sağlıyoruz.
- Belge Yönetimi: Her sektöre özel istenen belgelerin eksiksiz ve doğru hazırlanması.
- Online Başvuru: E-Devlet ve e-ikamet sistemleri üzerinden başvurunun doğru şekilde yapılması.
- Hukuki Danışmanlık: Başvuruya özel mevzuat ve ret riski analizleri.
- Sürekli Takip: Başvuru sürecinin sonuçlanana kadar takip edilmesi ve bilgilendirme.
Çalışma izni, yabancı işçi istihdamı, Türkiye’de yabancı çalıştırma ve sektörlere göre izin konularında detaylı bilgi almak için hemen bizimle iletişime geçin.
