Geri gönderme merkezlerinde idari gözetim altında bulunan kişilerin ve bu kişilerin yakınlarının merakla takip ettiği, bu hususta büyük mağduriyetlerin yaşandığı konu, idari gözetim kararının süresinin ne kadar devam ettiğidir. Öncelikle belirtmek gerekir ki; Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun ” Sınır dışı etmek üzere idari gözetim ve süresi ” başlıklı 57. Maddesinin 3. Fıkrası şöyle demektedir. ” Geri gönderme merkezlerindeki idari gözetim süresi altı ayı geçemez. Ancak bu süre, sınır dışı etme işlemlerinin yabancının iş birliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle tamamlanamaması hâlinde, en fazla altı ay daha uzatılabilir. ” İlgili kanun hükmünden anlaşılacağı üzere idari gözetim kararı altı ayı geçemez ancak zaruri durumlarda altı ay daha uzatılmak kaydıyla on iki ayı bulabilmektedir. Zamanında ve doğru hukuki müdahalede bulunulduğu vakit, idari gözetim kararı verilen kişinin sosyal durumuna göre değişmek üzere bu süre genellikle 1 hafta ile 2 ay arasında değişmektedir.
Geri gönderme merkezlerinde idari gözetim altında bulunan kişilerin yakınları, bu konuda hukuki destek talep ettiği kişi ya da kurumlara yönelttiği ilk soru ” yakınımı geri gönderme merkezinden ne zaman çıkarırsınız? ” sorusudur. Bu soruya ” üç güne kesin! , beş günde çıkar! ” gibi cevapların verildiği, kişilerin bu sözlere güvenerek ücret ödedikleri ve taahhüt edilen sürede ” garanti ” edilen işlemin yapılmadığı ya da yapılamadığı, bunun üzerine kişilerin doğru kişi ya da kurumlardan yeniden hukuki destek talep ettikleri ve ikinci kez ücret ödemesi yapmak zorunda kaldıkları gözlemlenmektedir. Bilinmesi gerekir ki; idari gözetim altında bulunan kişilerin üç günde çıkması mümkündür ancak böyle bir garantinin verilmesi mümkün ve samimi değildir. Bu hususta hassasiyetle, profesyonel bir ekiple çalışılması mağduriyetinizin daha kısa sürede giderilmesine katkı sağlayacaktır.
İkinci bir mağduriyet konusu ise, bazı kişi ya da kurumların geri gönderme merkezlerinde bulunan ” tanıdıkları ” olduğu, kişilerin idari gözetiminin hemen sonlandırıldığı, Göç İdaresi’nde tanıdıkları bulunduğu vd. İddialardır. Bu iddiaların tamamı idari teşkilatımızı töhmet altında bıraktığı gibi gerçek olması da mümkün değildir! Bu ve benzeri konularda mağduriyet yaşamış olmanız halinde, konuyu ivedilikle idari makamlarımıza ve UNHCR (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği)’ne bildirimde bulununuz.
GERİ GÖNDERME MERKEZİNDEN ÇIKIŞ SÜRESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Ulusal ya da tarafı olduğumuz uluslararası mevzuatlar bakımından geri gönderme merkezinde tutulma süresini belirleyen kesin normlar bulunmamaktadır. Ancak şirketimiz tarafından yapılan başvurularda kişilerin geri gönderme merkezlerinden çıkma sürelerinde belirleyici olan hususlar şu şekildedir;
A) Kamu Düzeni ve Kamu Güvenliği Tehdidi
Geri gönderme merkezlerinde bulunan kişilerin, Türkiye’de işlediği iddia edilen bir suç sebebiyle idari gözetim altında bulunuyorsa, idari gözetim süreleri uzamakta ve savcılık soruşturmasının akıbeti beklenebilmektedir. Bu gibi durumlarda idari gözetim kararları açısından uzatma kararları alınabilmektedir. Makalemizin ekinde yer alan İdari Gözetim Uzatma Kararı Örneği’ni inceleyebilirsiniz.
B) İdari Gözetim Kararı Bulunan Kişinin Sabit İkametgahı Bulunması
İdari gözetim kararının süresini etkileyen bir diğer husus, kişinin sabit ikametgahının olup olmamasıdır. Bu durumda da en önemli faktör kişinin noter onaylı kira sözleşmesi ve bu meskende yaşadığının ispatına yarar bilgi ve belgelerin bulunmasıdır. Kişinin doğrudan kendi adına kira sözleşmesinin bulunması zorunlu olmayıp, ailesinin ya da yakınlarının yanında sabit ikametgahı olduğunun ispatı da geçerli bir karinedir. Bu durumda Sulh Ceza Hakimlikleri ” …. İdari gözetim kararının bu aşamada ölçüsüz ve orantısız olacağı, alternatif tedbirlerle de idari gözetimden umulan faydanın elde edilebileceği, ayrıca itiraz edenin ” Beyoğlu ” ilçesinde sabit ikametgahı olduğu, bu nedenle kaçma ve kaybolma riskinin de bulunmadığı dikkate alınarak itiraz eden vekili Av. Batın YILMAZ’ın talebinin kabulü ile idari gözetim altında bulunma halinin SONLANDIRILMASINA, …. ” şeklinde karar vermektedir.
C) Geri Gönderme Merkezi Kapasite Durumu
Bulundukları yerde yakalanıp idari gözetim tedbiri uygulanmak üzere geri gönderme merkezlerine götürülen kişilerin aynı hafta içerisinde bir başka ilde bulunan geri gönderme merkezlerine sevk edildikleri bilinmektedir. Örnek vermek gerekirse, İstanbul ilinde yakalanan yabancı, öncelikle Tuzla Geri Gönderme Merkezi‘ne götürülmekte, idari yazışma işlemlerinin tamamlanmasına müteakip genellikle Iğdır Geri Gönderme Merkezi, Kütahya Geri Gönderme Merkezi, Malatya Geri Gönderme Merkezi, Antalya Geri Gönderme Merkezi vd. Merkezlere sevk edilmektedir. Sevk yapılan geri gönderme merkezleri doluluk kapasitelerine göre, hukuki başvuru yapılan dosyaların sonuçlanma süreleri değişmektedir.
D) Diğer Sosyal Faktörler
İdari gözetim altında bulunan kişinin, geri gönderme merkezinden çıkış süresine tesir edecek diğer durum ise kişinin Türkiye’deki sosyal yaşam faktörüdür. Bu hususta kişinin evli olması, çocuklarının olması, düzenli bir işinin bulunması, idari gözetimi sonlandırıldığı vakit geçim ve barınma ihtiyacının sağlanabileceği yönünde ispat bulunması, hamile olması, tedaviye muhtaç rahatsızlığının bulunması, geri gönderme merkezlerinde tutulmasının sağlık problemlerine yol açacağı yönünde kuvvetli emarelerin bulunması vd. Durumlar kişinin geri gönderme merkezlerinden çıkma süresini etkileyen faktörlerdir.
GÖRÜŞ VE TAVSİYELERİMİZ
Ata Kurumsal Danışmanlık A.Ş. olarak, geri gönderme merkezlerinde yakınları bulunan kişilerin yaşadığı mağduriyet ve hassasiyetleri yakından gözlemlemekteyiz. Mağduriyetlerin daha da büyümemesi ve yakınlarının idari gözetiminin sonlandırılması ümit edilen sürelerin daha da uzamaması adına, belirli bir maddi kaygı elde edebilmek için mağduriyet ve hassasiyetiniz kötüye kullanan kişi ya da kurumlardan uzak durmanız, hukuki destek talebinizi alanında uzman bir ekiple yürütmeniz gerekmektedir .
