Yabancıların Sınır Dışı Edilme Sebepleri

Türkiye’de yabancıların ikamet ve seyahatleri hakkındaki 5683 sayılı kanuna göre ülke içinde kalması toplum güvenliğine, siyasi ve idari icaplara aykırı sayılan yabancılar, kendilerine verilen süre içinde Türkiye’yi terk etmeye davet edilir. Bu süre içinde ülkeyi terk etmeyenler sınır dışı edilebilir.

Sınır dışı etme işlemlerinden İçişleri Bakanlığı sorumludur. Sınır dışı edilme kararı, kişinin kendisine ya da avukatına haber verilir. Eğer sınır dışı edilecek kişinin avukatı yoksa, bu kişiye sınır dışı edilme kararına itiraz şartları hakkında bilgi verilir.

Kimler Sınır Dışı Edilir?

• İşlediği suç nedeniyle iki yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkum edilenler,
• Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar,
• Türkiye’ye giriş, vize ve oturma izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte evrak kullananlar,
• Türkiye’de bulunduğu zaman içinde geçimini yasadışı yollardan sağlayanlar,
• Kamu düzeni, kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar,
• Vize veya vize muafiyeti süresini 10 günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler,
• Oturma izinleri iptal edilenler,
• Oturma izni  süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir bir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini 10 günden fazla ihlal edenler,
• Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler,
• Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler,
• Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler,
• Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilenler,
• Oturma izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, 10  gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar,
• Başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında, sadece ülke güvenliği için tehlike oluşturduklarına dair ciddi emareler bulunduğunda veya kamu düzeni açısından tehlike oluşturan bir suçtan kesin hüküm giymeleri durumunda sınır dışı etme kararı alınabilir.

Kimlerin Türkiye’ye Girişi Yasaktır?

5682 sayılı Pasaport Kanunu’nun 8. maddesine göre aşağıda belirtilen kişilerin Türkiye’ye girişi yasaktır.

• Serseriler ve dilenciler,
• Delilikle veya bulaşık hastalıkla malul olanlar, (Bu gibilerden umumi sıhhati ve asayişi tehlikeye sokmayacak halde olup kendi vasıtalarıyla, kanuni veli veya vasilerinin maddi himayeleri altında olarak tedavi alacaklar ya da hava değiştirme için gelenler bu hükümden istisna edilebilirler.)
• Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf bulunduğu, mücrimlerin iadesine müteallik anlaşma veya anlaşmalarla iadeye esas olarak kabul edilen suçlardan birinden sanık veya hükümlü bulunanlar,
• Türkiye’den sınır dışı edilmiş olup da tekrar girişine izin edilmemiş bulunanlar,
• Türkiye Cumhuriyetinin emniyetini ve umumi nizamını bozmak niyetiyle veya bozmak isteyenlere ve bozanlara iştirak etmek ile yardım etmek maksatıyla geldikleri sezilenler,
• Para karşılığı cinsel ilişkiye girenler ve kadınları fuhuşa sevk ederek geçinmeyi meslek edinenlerle beyaz kadın ticareti yapanlar ve her türlü kaçakçılar,
• Türkiye’de kalacaklarını beyan ettikleri müddetçe yaşamlarına ve tekrar gitmelerine yetişecek paraları bulunmayıp, Türkiye’de kendilerini himaye edecek kimseleri bulunduğunu veya Türkiye’de yabancılarla kanunla yasaklanmış işlerden birini tutacaklarını ispat edemeyen” şahısların ülkeye girişleri yasaktır.

Türkiye’ye Girişe İzin Verilmeme Sebepleri

Türkiye Göç Raporuna göre 2016 yılında toplam 18.294 yabancının Türkiye’ye girişine izin verilmemiştir.

Yabancıların Geri Çevrilme Sebepleri

Yabancıların geri çevrilme sebeplerine bakalım:

• Giriş Yasağı: 7399 — % 40
• Vizesiz Seyahat: 4300 — %24
• Geçersiz Belge: 2491 — %14
• Sahtecilik: 1369 — % 7
• Vize İhlali: 909 — %5
• Diğer Sebepler: 1826 — %10

Tahdit kodları

Yine aynı genelge kaçak çalışmaktan dolayı taahhüt ettirilen idari para cezasını ödemeden sınır dışı edilen yabancılar hakkında “Ç” kodlu tahdit programında yer alan 119 suç kodu ile, ödeyenlerin ise 117 suç kodu ile işlem yapılacağı, yabancının para cezasını ödemediği taktirde iki yıl süreyle ülkeye girişine izin verilmeyeceği, para cezasını ödeyerek girmek isteyenlerin tahdit düşümlerinin yapılması ve ülkemize girişlerinin sağlanması ise İçişleri Bakanlığı’ndan alınarak talimatla yapılacağı açıklanmıştır.

Geri Gönderme Merkezi Sorunu ve Hukuki Boyutu

Kısaca geri gönderme merkezi ; haklarında sınır dışı kararı bulunan yabancıların idari gözetim altında tutulmak için gönderildiği merkezdir.

Bilindiği üzere, ülkemizde haklarında sınır dışı etme kararı alınanlar, ikamet izni mevcut olup kesintiye uğrayanlar, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal edenler, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayanlar, haklarında idari gözetim kararı alınanlar vb. yabancı uyruklu kişiler ülkelerine geri gönderilmek ya da idari gözetim altında tutulmak üzere geri gönderme merkezlerinde tutulmaktadır. Bu yazımızda geri gönderme merkezinde tutulan kişilerin izlemesi gereken prosedürü anlatacağız.

Geri Gönderme Merkezi içerisinde Deport İşlemi

Uygulama geri gönderme merkezinde bulunan kişilerin ekseriyeti, ikamet izni bulunmayan kişilerden oluşmaktadır. İkamet izni uygun görülmeyen, ikamet izinleri iptal edilen yabancılardan; sahte ya da asılsız belge kullandıkları veya kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturdukları anlaşılanlar idari gözetim altına alınır.

Olağan kolluk uygulamasında yabancı kişi, ikamet izni veya kalış amacının ispatına yarar bir belge ibraz edemezse kolluk kuvvetleri tarafından muhafaza altına alınır. Kolluk, yabancıya ait bilgi ve belgeleri en kısa sürede il müdürlüğüne iletir. Yabancının kimliğine ilişkin bilgi ve belgelere ulaşılamadığı durumlarda, yabancının beyanı esas alınabilir. Yabancının yakalandığı ilde geri gönderme merkezi varsa, il müdürlüğünün geri gönderme merkezinin kapasite durumu hakkındaki bildirimi alındıktan sonra yabancı, kolluk tarafından geri gönderme merkezine götürülür. Geri gönderme merkezleri arasında, kapasite durumuna bağlı olarak sevk işlemlerinin yapılması da mümkündür.

Örnek vermek gerekirse, son zamanlarda Tuzla geri gönderme merkezi, Pendik geri gönderme merkezi gibi merkezlerden, Iğdır geri gönderme merkezine sevk işlemlerinin yapıldığı bilinmektedir. Sınır dışı ve buna ilişkin diğer kararlar geri gönderme merkezinde alınır. Ancak gıyabi sınır dışı kararı alınabilmesi de mümkündür.

Kolluk kuvveti kişiyi  en geç iki gün içerisinde, İl Göç İdaresi’nin talimatı doğrultusunda geri gönderme merkezine sevk eder. İstanbul ili için sevk edilen geri gönderme merkezi genellikle Pendik Geri Gönderme Merkezi veya Tuzla Geri Gönderme Merkezi’dir.

Sınır dışı etme kararı alındıktan sonra, Kanunun 55 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olduğu anlaşılan yabancı hakkında öncelikle üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilmesi ihtimali değerlendirilir. Yabancının üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilmesi mümkün olmadığında sınır dışı etme kararı uygulanmaz ve yabancıya insani ikamet izni verilir.

İnsani ikamet izni süresince yabancının ülkesine veya gidebileceği üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilme olanakları araştırılmaya devam edilir. Sınır dışı etme engelinin ortadan kalkması halinde insani ikamet izni iptal edilir ve yeni bir karar alınmaksızın sınır dışı etme işlemi tamamlanır.

Kişi geri gönderme merkezinde idari gözetimi en fazla 6 ay sürmektedir. Ancak bu süre içinde yabancı sınır dışı edilmekte ya da idari gözetim kararı başka bir yükümlülüğe çevrilmek suretiyle serbest bırakılmaktadır.

Sınır Dışı Etme Kararına İtiraz

Geri gönderme merkezinde bulunan ve hakkında sınır dışı kararı alınmış kişinin öncelikle yapması gereken, idare mahkemesine sınır dışı kararının iptaline yönelik, yürütmeyi durdurma talepli dava açmak olacaktır.  Sınır dışı işleminin iptaline yönelik, yürütmeyi durdurma talepli dava açıldığı vakit mahkemenin ayrıca bir karar vermesine gerek olmaksızın sınır dışı işleminin yürütmesi dava sonuçlanıncaya dek durur. Yani kişi deport edilmez.

Ancak bu noktada önemli husus, sınır dışı işleminin iptaline yönelik derkenarın İl Göç İdaresi’ne veya yabancının tutulduğu geri gönderme merkezine teslim edilmesidir. Aksi halde yabancı sınır dışı edilebilmektedir.  Örnek vermek gerekirse, Tuzla geri gönderme merkezinde tutulan bir yabancı için sınır dışı kararına itiraz derkenarı tuzla.ggm@goc.gov.tr adresine mail olarak gönderilmesi yeterli olacaktır.

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK’in 51. maddesinin  e bendi şu şekildedir ;

” Uluslararası koruma başvurusunu geri çeken ya da geri çekmiş sayılan yabancılardan dava hakkından feragat ettiğini ve gönüllü olarak ülkesine dönmek istediğini yazılı olarak beyan edenler…. ”

madde hükmünden anlaşılacağı üzere yabancı kişi, dava hakkından feragat ederse, kişini doğrudan ülkesine geri gönderilmektedir.

Uygulamada da, yabancının geri gönderme merkezine geldiği sırada, yabancı kişiden ” ülkeme geri gönderilmeme muvafakatim vardır, dava haklarımdan feragat ederim, bu hususta T.C. Birimleri aleyhine her hangi bir tazminat talebinde bulunmayacağım. ”  beyanı alındığı bilinmektedir. Çoğu zaman yabancı kişi bu şekilde muvafakat imzaladığını fark edememektedir. Bu sebeple geri gönderme merkezinde tutulan kişinin, ivedi olarak avukattan hukuki yardım alması gerekmektedir.

Deport Kararı Nasıl Kaldırılır?

İdari gözetimin süresi geri gönderme merkezinde en fazla 6 aydır. Bu süre içerisinde kişi hakkında sınır dışı edilme kararına karşı dava açıldığı zaman başvuru sahibi deport edilmez. Ancak geri gönderme merkezinde idari gözetim altında kalmaya devam eder.

İdari gözetim, devamında zaruret olup olmadığı hususunun belirlenmesi amacıyla her ay gözden geçirilir. Bu idari gözetim tedbirinin en yakın kolluk mercine imza yahut farklı bir idari tedbire çevrilmek suretiyle geri gönderme merkezindeki idari tedbirin sonlandırılması Sulh Ceza Hakimliklerinin ya da idarinin tek taraflı olarak vereceği bir kararla mümkündür.

İdari gözetim kararının kaldırılması ya da değiştirilmesi amacıyla, kişi aleyhine idari gözetim kararı alan idarenin  bulunduğu yargı çevresindeki Sulh Ceza Hakimliklerine başvuru yapılması gerekmektedir.

Aşağıdaki hallerde idari gözetimin devamında zaruret görülmeyebilir:

• a) Sınır dışı etme kararının, yabancının idari gözetime alınmasından itibaren altı ay içinde yerine getirilemeyeceğinin öngörülmesi.
• b) İdari gözetim altında bulunan yabancının, sınır dışı etme kararı alınmayacaklar kapsamına girdiğiyle ilgili ciddi emarelerin ortaya çıkması.
• c) Yabancı hakkında idari gözetim kararı alınmasına esas teşkil eden kaçma ve kaybolma riskinin ortadan kalkması.
• ç) Yabancının gönüllü geri dönüş desteğine başvurması.

Başvuru sahibi genelde idari gözetime başlamış olduğu geri gönderme merkezinde daimi tutulmamakta ve diğer geri gönderme merkezlerine sevk edilmektedir. Örneğin Tuzla Geri Gönderme Merkezi’nde idari gözetime başlamış olan bir kişinin daha sonradan Çanakkale Geri Gönderme Merkezi, Kayseri Geri Gönderme Merkezi, Iğdır Geri Gönderme Merkezlerine sevk edildiği görülmektedir.

Bu durumda idari gözetim kararına itiraz başvurusu, sevk edilen ikinci yerde değil, idari gözetim kararının verildiği ilk yerdeki Sulh Ceza Hakimliklerinde yapılmalıdır. Aksi durumda mahkeme yetkisizlik kararı vererek dosyayı yetkili mahkemeye gönderecektir. Bu konuda emsal mahkeme kararı şu şekildedir;

” Tüm dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesi sonucu; itiraza konu idari gözetim kararının kararının İstanbul İl Göç İdaresi Müdürlüğünce düzenlendiği, diğer Göç İdaresi Müdürlüklerince alınan kararların İstanbul İl Göç İdaresince alınan idari gözetim kararının devamı niteliğinde olduğu, başvurunun incelenmesinde itiraz konusu kabahat hakkında yetkili olmadığının anlaşılması halinde dosyanın yetkili sulh ceza hakimliğine gönderilmesi gerektiği, zira Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 5. Ceza Dairesinin 21.06.2022 tarih 2022/1978 Esas ve 2022/2998 Karar sayılı İstinaf Kararının da bu şekilde olduğu… ‘‘

Bu sebeple vakit kaybedilmemesi açısından idari gözetim kararına itirazın yetkili mahkemede yapılması gerekir.

Yabancı uyruklu kişi, geri gönderme merkezinde idari gözetim altında ise, gecikmeden Yabancılar hukuku alanında uzman bir avukat yardımıyla  müdahale edilmesi gerekmektedir.

Sitemiz içeriklerinden memnun musunuz? Ata Kurumsal Danışmanlık geri bildiriminizi öğrenmek istiyor. Profilimize bir yorum gönderin. https://g.page/r/CT9i2JXthUlOEAI/review