Türkiye'de Yatırım

Türkiye’de Metaverse Hukuku

Metaverse olarak tanımlanan, kimilerine göre ‘ çılgınlık ’ kimilerine göre ise ‘ geleceğin dünya düzeni ’ olarak yorumlanan sanal gerçekliğin, zaman ve mekan ayırt etmeksizin adından bu denli söz ettirmesi ulusal ve uluslararası hukuk bağlamında bir çok soruyu akıllara getiriyor. Makalemize konu olan Metaverse’nin, mekan ve mülkilik prensiplerinden bağımsız olduğu düşünüldüğünde, ortaya çıkabilecek hukuksal problemlerin nasıl çözüleceği, problemlerin çözümünde hangi hukuk kurallarının uygulanacağı gibi bir çok soru gündeme gelecektir. Ancak metaverse, gerçekten ‘ geleceğin dünya düzeni ’ olabilmeyi başarır ise, yalnızca metaverse gerçekliğine ait yerel mevzuatlarla desteklenecek spesifik normlar içeren yeni bir kanun ya da uluslararası antlaşmaların gündeme gelmesi kaçınılmaz olacaktır. Makalemizin konusu, Metaverse dünyasında ilerde ortaya çıkması izahtan vareste olan bazı problemler ve bu problemler karşısında hem ceza hukuku hem de özel hukuk normlarının nasıl tatbik edileceği hususu olacaktır.

 

Metaverse ya da sanal evren, insanların hiçbir fiziksel çaba harcamaksızın artırılmış sanal gerçeklik cihazları sayesinde tamamen zihinsel olarak kendilerini hissettikleri algısal evrene denir. (Koerber 2021) Uzun uzadıya, Metaversenin ne olduğunu anlatmaktan ziyade, ilgili konuyu hukuksal açıdan değerlendirmek daha yerinde olacaktır. Gelecekte yeni dünya düzeni ile birlikte ortaya çıkabilecek bazı sorunların tespitini bugünden tahmin etmek güç bir durum değildir. İnsanlığın var olduğu günden bugüne dek süregelen ve her geçen gün gelişen hukuk sisteminin dahi engel olamadığı bazı problemler, muhakkak metaverse evreninde de var olacaktır. Bu ortaya çıkabilecek problemleri üç ana soru kapsamında inceleyeceğiz.

  1. Metaverse dünyasında haksız fiilere dayalı tazminat talepleri nasıl karşılanabilir?
  2. Tazminat taleplere konu yargılamalarda hangi hukuk kuralı uygulanmalıdır?
  3. Metaverse dünyasındaki fiillerin, ceza hukuku kapsamında karşılığı ne olacaktır?

Türkiye'de Metaverse Hukuku

Metaverse Tazminat Talepleri

Gelecekte metaverse dünyasında yer alan kişilerin başkaca kişilere karşı, mal varlığı ya da kişilik hakkı ihlallerine yol açan haksız fiillerinin sonucunda meydana gelen mağduriyetlerin elbette giderilmesi gerekmektedir. Ancak öncelikle bu mağduriyetlerin hangi hukuksal zeminde karşılık bulacağı hususu çözümlenmelidir. Örnek vermek gerekirse Türk hukuk sisteminde tazminat alacağının oluşabilmesi için öncelikle bir haksız fiil olmalıdır. Bu haksız fiil neticesinde meydana gelen bir zarar olmalıdır. Son olarak zarar ile haksız fiil arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Alman hukuk sisteminde Türk hukuk sistemi gibi genel bir durum olmayıp, Alman Medeni Kanunu’nda hangi hakların ihlal edilmesi durumunda haksız fiilin meydana geleceği açıkça tahdidi olarak sayılmıştır. İsviçre hukuku ise, Türk hukuk sistemi gibi bir kural belirlemiş olup, haksız fiil için genel bir tanımlama yapmakla yetinmiştir. Bu aşamada hangi fiillerin haksız fiil teşkil edeceği sorusundan ziyade, meydana gelen mağduriyetlerin karşılanmasında hangi hukuk kurallarının uygulanacağı sorusu daha önemlidir. Fiillerin nitelendirilmesinde mağdur açısından şahsilik önem kazanacak ve talebe göre yargılamalar yapılıp çeşitli kararlar verilecektir. Gelecekte Metaverse dünyasında haksız fiil neticesinde oluşacak olan maddi ve manevi tazminat miktarının belirlenmesi hususunda ise metaverse hukuku oluşturulana dek, uluslararası tahkim yargılamalarına atıf yapılarak yargılamalar yapılacaktır. Metaverse her ne kadar mekan olgusundan bağımsız olsa da, insandan bağımsız olamayacağı için tazminat taleplerinin kıyas yöntemiyle tespit edilmesi ve karşılanması çok güç olmayacaktır.

Tazminat Taleplerine Konu Yargılama Hukuku

Metaverse dünyasında yapılacak olan yargılamalarda hangi hukuk kuralı uygulanacaktır? Öncelikle şunu belirtmek gerekir; Metaverse denilen sanal dünya, ideolojik olarak liberal; ekonomik olarak ise kapitalist, kusursuzu hedefleyen bir düzen üzerine kurulacaktır. Metaverse, günümüz devlet sınırlarından bağımsız, insanların herhangi bir sınırlamaya tabi olmayacağı, neouluslararası bir yapıyla insanlığı karşılayacaktır. Burada gündeme gelecek soru ise, metaverse dünyasında yer alan hukuki uyuşmazlıklar hangi mahkemelerde, hangi hukuk kuralları uygulanarak çözümleneceği sorusudur. Günümüzdeki uluslararası hukuki uyuşmazlıklar, farklı devlet ve milletlerin farklı hukuk sistemleri olması sebebiyle, uluslararası mevzuat ve anlaşmalarla çözüme kavuşmaktadır. Yine bu uyuşmazlıklar uluslararası tahkim yolu öngörülen yargılama yetkisine sahip mahkeme ve hakemler aracılığıyla yapılmaktadır. Metaverse gelecekte yeni bir dünya düzeni oluşturacaksa, bu konuda kuşkusuz yeni hukuk kuralları ve uluslararası mevzuatlara gerek duyulacaktır. Dünyanın her yerindeki hukuk uygulamalarında önce belli başlı problemler meydana gelir. Bu problemlerin devam etmesi durumunda ise çözüm yöntemleri ve yaptırım hukuku gelişir. Metaverse evreninde de bu böyle olacaktır. Önce uyuşmazlıklar meydana gelecek ve uluslararası tahkim ve hakem kararları nazara alınarak çözümlenmeye çalışılacak ve problemlerin devam etmesi durumunda yeni hukuk kuralları ve çözüm yöntemleri geliştirilecektir. Ancak tüm bu izah edilen durumların gerçekleşebilmesi için insanların, metaverse gerçekliğine alışmaları, buna sahip çıkmaları ve uygulayıcıların da bu gerçekliği basitleştirmesi gerekmektedir.

Metaverse Evreninde Ceza Hukuku

Metaverse gerçekliğinde meydana gelen mal varlığı ya da kişilik haklarının ihlali neticesinde meydana gelen tazminat talepleri özel hukukun konusu olduğu için bazı hukuk sistemlerine ve uluslararası hukuk normlarına atıf yapılarak çözümlenecektir. Ancak ceza hukuku ise tabiatı ve süregelen gelişimi gereği atıf ve kıyasın pek de mümkün olmadığı, mümkün olduğu durumlarda ise bir çok eleştirilerin yöneltildiği, kültürel farklılıklara bağlı büyük mağduriyetlere yol açan bir hukuk dalıdır. Sanal evrende, gerçek kişilerin yönlendirmesine bağlı olarak hareket kabiliyetine sahip avatarların, profillerin eylemlerinin suç olarak nitelendirilmesi durumunda nasıl bir ceza tatbik edilecektir? Uluslararası ilkesel bir teamül olan, milletlerin ceza kanunları ve anayasalarında hüküm altına aldığı, cezaların şahsiliği prensibi göz ardı edilmemek suretiyle, bir uluslararası ceza mevzuatı tanzim edilmesi hususu gündeme gelecektir.

Sonuç Olarak;

Sanal gerçekliğin hukuk prensiplerinden bağımsız var olması düşünülemeyeceğinden metaversenin, yeni dünya düzeni olma iddiası var ise, hukuk ve adaletin kusursuza en yakın biçimde uygulanması gerekmektedir. Metaverse gelişim ve değişim sağladıkça bu alanda mağduriyetler ortaya çıkacak ve mağduriyetlere dayalı çözüm yöntemlerinin geliştirilmesi hukuk sisteminin oluşumuna ve gelişimine katkı sağlayacaktır.

 

Av. Batın YILMAZ

av.batinyilmaz@gmail.com

0 (532) 732 34 90

Av. Batın Yılmaz

Potansiyel bir iş sözleşmesini yansıtan yukarıdaki şartlar yalnızca ek tartışmalar için bir temel olarak sunulmuştur ve yasal olarak bağlayıcı bir yükümlülüğü yoktur. Tüm tarafların dahil olduğu bir sözleşme son haliyle yazılı olarak yapılmadıkça yasal olarak bağlayıcı hiçbir yükümlülük oluşmayacak, olduğu ima edilmeyecek ya da olduğu sonucuna varılmayacaktır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu